2-8 Kasım Lösemili Çocuklar Haftası dolayısıyla, Hatay Kan Hastalıkları ve Bedensel Engelliler Derneği Başkanı Vahit Çay, lösemi hakkında merak edilen soruları yanıtladı. Löseminin nedenlerinden tedavi sürecine kadar birçok konuda bilgi veren Çay, toplumun farkındalık düzeyinin artması gerektiğini vurguladı.
Soru 1- Lösemi nedir ve sebepleri nelerdir?
Vahit Çay:Kemik iliğinde bulunan kök hücrelerin çeşitli sebeplerden dolayı gelişiminin duraklaması ve kontrolsüz bir şekilde çoğalması sonucu oluşan kan kanseri, öncelikli olarak kemik iliğini ve daha sonra tüm organları etkiler.
Kemik iliği, alyuvar, akyuvar ve platelet gibi kan hücrelerinin üretildiği süngerimsi bir dokudur. Tedavi edilmediğinde ciddi sonuçlara yol açan lösemi, olgunlaşmış akyuvarların artışıyla yavaş seyirli olabilirken; olgunlaşmamış akyuvarların kontrolsüz çoğalmasıyla çok hızlı ilerleyebilir.
Lösemi hastalarının %90’ında belirgin bir neden saptanmaz. Ancak %10’unda radyoterapi, kemoterapi, kimyasal maddelere maruz kalma veya Down sendromu gibi genetik rahatsızlıklar etkili olabilir. Çocuklarda ise genetik nedenler erişkinlere göre daha belirgin rol oynar.
Soru 2- Löseminin belirtileri nelerdir?
Vahit Çay:Kansızlık nedeniyle ciltte solukluk,Halsizlik, çabuk yorulma,Açıklanamayan kilo kaybı ve iştahsızlık,Boyun, koltuk altı ve kasıklarda ağrısız şişlikler,Diş eti kanamaları, burun kanamaları,Kemik ve eklem ağrıları,Deri altında küçük kırmızı lekeler veya morluklar,Göğüs ağrısı, nefes darlığı ve Çocuklarda nedeni bilinmeyen bacak ağrıları
Soru 3- Lösemi nasıl tedavi edilir?
Vahit Çay:Lösemi tedavisinde ilk adım, hastalığın türünün belirlenmesidir. Tam kan sayımı ve kemik iliği biyopsisi ile tanı konur. Tedavi genellikle kemoterapi ile başlar. Bu ilaç tedavisi yaklaşık 24 ay sürer.
İlaçlarla kontrol altına alınamayan vakalarda en etkili yöntem kemik iliği (kök hücre) naklidir. Uygun donör bulunması durumunda hastanın iliği değiştirilir ve sağlıklı kan üretimi yeniden sağlanır.
Soru 4- Lösemi bulaşıcı mıdır?
Vahit Çay:Lösemi bulaşıcı bir hastalık değildir. Ancak hastalar, tedavi sırasında bağışıklıkları zayıfladığı için enfeksiyonlardan korunmak amacıyla maske takmak zorundadır.
Soru 5- Kök hücre nakli nedir?
Vahit Çay:Kök hücre nakli, sağlam bir bireyden alınan kök hücrelerin lösemi hastasına verilmesidir. Böylece hastada normal kan yapımı yeniden başlatılır.
18–50 yaş arası sağlıklı herkes kök hücre bağışçısı olabilir. En sık kullanılan yöntem, vericinin kanından özel cihazlarla kök hücrelerin toplanmasıdır.
Bir diğer yöntem ise genel anestezi altında pelvis kemiğinden kök hücre alınmasıdır. Her iki yöntem de bağışçı açısından ciddi bir risk oluşturmaz.
Soru 6- Lösemi tedavisi ne kadar sürer ve maliyeti nedir?
Vahit Çay:Tedavi süreci uzun ve zorludur. Kemoterapi yaklaşık iki yıl sürer. Bazı hastalarda kemik iliği nakli gerekebilir. Tedavi masraflarının büyük bir kısmı bakım giderlerinden oluşur. Maddi imkânı kısıtlı aileler bu süreçte desteğe ihtiyaç duyarlar.
Lösemi ve diğer kan hastalıklarının kesin tedavisi kök hücre naklidir. Herkesi duyarlı olmaya, kök hücre bağışçısı olmaya davet ediyorum. Sadece 3 tüp kan vererek bir çocuğun hayatına dokunabilir, yüzündeki gülümsemeye vesile olabilirsiniz.
2–8 Kasım Lösemili Çocuklar Haftası’nda farkındalığı artırmak, empatiyle hareket etmek hepimizin görevidir. Sevgi ve iyilik bulaşıcıdır; gelin, iyilik zincirini birlikte büyütelim.
